Deze krokus, die niet in het wild voorkomt, werd al in de oudheid geteeld. Uit deze krokus wordt saffraan gewonnen.
Ze bloeit gedurende circa acht dagen in de herfst met violette bloemen. Elke bloem heeft drie bloedrode stampers en drie gele meeldraden. Saffraan bestaat uit de vrouwelijk bloemdelen (de stempels/stigma’s) van een krokus. Een krokus die niet, zoals de doorsnee krokus in de tuin, in het voorjaar bloeit, maar eentje die in september-oktober bloeit.
Plant ze in augustus - september in goed doorlatende, losse grond die veel organisch materiaal bevat en op een warme, beschutte en zonnige plek. Ze houden niet van natte voeten, vooral niet tijdens de rustperiode in het voorjaar en zomer.
CROCUS SATIVUS CULINAIR GEBRUIK
Saffraan is al eeuwenlang één van de meest waardevolle specerijen ter wereld. De stampers van de saffraankrokus worden handmatig geoogst en er zijn meer dan 100.000 stampers nodig voor een kilo saffraan. In de keuken wordt het gebruikt om maaltijden een zoete ietwat bittere smaak te geven, en natuurlijk om het eten geel te kleuren. In Europa bekende gerechten zijn Bouillabaisse, Risotto alla Milanese, Zweedse Lussekatter (zoetgebak) en Paella. In Iran worden rijstgerechten met saffraan verfijnd. Oogsten is eenvoudige een kwestie van wachten tot de bloem opengaat. Zodra de bloem zich in de ochtend voor het eerst opent en droog is, de stampers afknippen en meenemen naar een rustige plek om te werken. Verwijder voorzichtig de drie opvallend rood-oranje draden en laat ze op een warme plek drogen.
GENEESKUNDIGE CROCUS SATIVUS
Het medicinale gebruik van de saffraankrokus stamt vooral uit de traditionele Chinese geneeskunde en de ayurvedische traditie, waarbinnen saffraan hoofdzakelijk toegepast wordt vanwege zijn stemming verbeterende eigenschappen, bij depressie, angsten, als afrodisiacum en vanwege zijn positieve invloed op de spijsvertering. Tegenwoordig worden steeds meer traditionele toepassingen bevestigd in wetenschappelijk onderzoek. Vooral de inhoudsstoffen crocine en safranal blijken gezondheid bevorderende effecten te hebben, bijvoorbeeld op het gebied van depressie, Alzheimer, oogaandoeningen (waaronder maculadegeneratie) en overgewicht. Hiermee is saffraan ook voor de hedendaagse gezondheidszorg een uiterst relevant product.
GEBRUIK CROCUS SATIVUS
Saffraan werd/wordt op veel manieren gebruikt. Enkele daarvan zijn:
- De gele kleur in oosterse tapijten;
- Als verfstof voor het kleuren van gordijnen;
- Door kanariekwekers, door het voeren van saffraan worden de kanaries geler;
- Rijke Arabieren verven nog hun ooglid, vingertoppen en tanden goudkleurig als teken van welstand;
- In India is het een teken van de rijken;
- De oude Egyptenaren omkransten hun wijnbekers met zijn bloemen en gebruikten het in hun religieuze rites;
- Rijke Romeinen strooiden saffraan op hun huwelijksbed, mogelijk een verklaring voor de Latijnse spreuk “dormivit in sacco croci” (hij sliep in een bed van saffraan) waarmee een toestand van onbezorgde heerlijkheid beschreven werd;
- In vele culturen was het een gebruik de huwelijkssluier met saffraan geel te verven;
- Plinius vermeldt dat fonteinen in openbare badhuizen saffraan bevatten waardoor de geur goed verspreid werd. Keizer Heliogabalus zou gebaad hebben in water dat met saffraan geparfumeerd was. Vanwege de aangename geur werden vloeren van theaters met saffraan bedekt. Als een parfum werd het gesprenkeld over de kleren van de gasten als ze het huis binnen kwamen;
- Plinius vermeldde het ook als verfmiddel. Het werd gebruikt om goudschriften te imiteren en om zilver als goud te laten schijnen;
- Saffraan werd gemengd met wijn tijdens trouwceremonies, de saffraan was dan ook aan Venus gewijd en zou een liefdesdrank zijn. Het gaf de meisjes kleur op de trouwdag.
